مطالعه اثرات زیست محیطی انتقال نیترات در آبخوان ورامین با استفاده از مدل‌سازی عددی

ارزیابی کیفیت منابع آب زیرزمینی، یکی از مهم‌ترین موضوعات در توسعه منابع آب است. هدف اصلی این پژوهش، شناخت ویژگی‌های انتقالی آبخوان و نحوه انتقال نیترات با سیستم جریان آب زیرزمینی و نیز شناخت تغییرات مکانی و زمانی غلظت نیترات به‌عنوان شاخص آلودگی آب‌های زیرزمینی در طی دوره مدل‌سازی و سال‌های آتی در دشت ورامین است. به این منظور، جمع‌آوری، سازمان‌دهی داده‌های صحرایی و فرمول‌بندی ویژگی‌های هیدرودینامیکی و پدیده انتقال در سیستم آبخوان صورت پذیرفت. در انجام این پژوهش، ابتدا مدل کمّی در نرم‌افزار GMS با استفاده از کد MODFLOW تهیه شد و داده‌های کیفی به مدل وارد شد. سپس از کد MT3Dبرای اجرای مدل استفاده شد. بر اساس نتایج به‌دست آمده، طی یک دوره کوتاه‌مدت، بخش‌هایی از آبخوان آزاد، از شرایط استاندارد برای تخصیص به آب شرب خارج خواهد شد ولی غلظت نیترات در هیچ جای آبخوان محصور، از حد استاندارد شرب فراتر نخواهد رفت. این امر به‌دلیل وجود لایه نفوذناپذیر در بالای آبخوان محصور است که باعث شده این آبخوان کمتر تحت تأثیر منابع آلاینده نیترات در دشت ورامین قرار گیرد. مهم‌ترین عامل افت کیفیت آب به‌ویژه در پایین‌دست شهرها، چاه‌های جذبی موجود در سطح شهرها است که بار نیترات قابل توجهی را در کنار نیترات ورودی از بخش کشاورزی، وارد آبخوان می‌کند. با توجه به تأثیر کمتر آبخوان محصور از عوامل افت کیفیت آب در منطقه، پیشنهاد می‌شود برای تأمین آب شرب منطقه از چاه‌هایی که از آبخوان محصور تغذیه می‌شوند، استفاده شود.